Als geen ander kent Stefaan Onraedt het klappen van de zweep. Hij is niet alleen preventieadviseur en milieucoördinator van de Vesta-campus, kapitein en instructeur bij de brandweer, maar ook zaakvoerder van SOS Safety, VCA-examinator en docent veiligheid. 'Veiligheid gebeurt niet vanop een stoel achter een bureau, maar op de werkvloer. In ons vak spreken ze wel eens van KISS: 'keep it simple and safe'. Ik maakte daar de variant 'keep it simple and stupid' van. Veiligheidsaanbevelingen, richtlijnen, instructiekaarten om machines te bedienen,' Hou alles zo eenvoudig mogelijk zodat iedereen het begrijpt en kan toepassen. Want zelfs wanneer u alles eenvoudig weergeeft, botst u vaak nog op weerstand. Komt u bijvoorbeeld aan een stopbord op de openbare weg, dan zal u netjes stoppen en voorrang geven. Maar als u een veiligheidsbord tegenkomt dat aangeeft dat u een helm moet dragen, dan bestaat de kans dat u dat bord negeert. Veiligheid gaat dus ook over uw gedrag: waarom reageert u correct op het ene en negeert u straal het andere?'
De wet van Murphy
Het is Stefaans persoonlijke missie om bedrijven en hun werknemers te trainen totdat er geen werkongevallen meer gebeuren. 'De wet van Murphy manifesteert zich in elk bedrijf. Als er iets fout kan lopen, dan zal dat ook ooit fout lopen. Of als er meerdere manieren zijn om een taak uit te voeren, en één daarvan kan uitmonden in een ramp, dan zal er gegarandeerd iemand zijn die onbewust de minst goede manier van uitvoering kiest. Als preventieadviseur en als brandweerkapitein heb ik al heel wat situaties meegemaakt die makkelijk vermeden konden worden. Zo moesten we onlangs een brandend huis blussen. Achteraf bleek dat één van de bewoners zijn sigaret uit het dakraam had gesmeten en dat die sigaret achter een dakpan was blijven steken. Zo zijn er nog talrijke andere voorbeelden.' In al zijn opleidingen maakt Stefaan gebruik van zijn persoonlijk fotomateriaal om aan te tonen hoe belangrijk veiligheid op de werkvloer is. 'Met concrete voorbeelden en situaties die zich echt hebben voorgedaan, trekt u veel meer de aandacht en drukt u iedereen met de neus op de feiten. Moest ik niet met mijn twee benen in de praktijk staan en enkel een theoretische uiteenzetting geven, dan zou ik nooit slagen in mijn missie om alle bedrijven ongevalvrij te maken. Maar de foto's doen hun werk. Sommigen knijpen zelfs hun ogen toe. Dan vraag ik of de situatie nog erger had kunnen zijn. Het antwoord is dat het inderdaad nog erger had kunnen zijn, wat ik vervolgens opnieuw aantoon met een foto. Mensen moeten zich bewust zijn van de gevolgen van hun onveilig of roekeloos gedrag.'
Situaties, risico's en gevaar
Stefaan vertelt dat veel kennis over veiligheid eigenlijk wel in ons hoofd zit, maar door de drukte, stress of vermoeidheid komt het er dikwijls niet uit. 'Tijdens de opleiding probeer ik de mensen daarvan bewust te maken. Op een interactieve manier leer ik hen ook hoe ze situaties, risico's en gevaar snel en correct kunnen inschatten. Verder gaan we na hoe u zaken preventief kan aanpakken en onveilige situaties die zich al eens voordeden in uw bedrijf, in de toekomst kan vermijden.' Eén van de meest gevraagde en gegeven opleidingen in Vlaanderen is VCA, een certificatiesysteem dat aantoont dat een bedrijf en zijn medewerkers aandacht besteden aan veiligheid en preventie. Stefaan: 'Ik geef bij SYNTRA Business zowel VCA voor operationele medewerkers (B-VCA) als voor leidinggevenden (VOL-VCA). Het is een heel resultaatgerichte opleiding, mensen volgen deze opleiding één of twee dagen en leggen dan onmiddellijk een examen af voor een VCA-certificaat. Maar ook deze opleiding probeer ik zo interactief mogelijk te geven zodat mensen effectief iets bijgeleerd hebben en dat kunnen toepassen in hun bedrijf.'
De overwinning
Elk bedrijf zou veiligheid als een prioriteit moeten zien, maar soms dringt dat pas door bij een bedrijf na een (dodelijk) arbeidsongeval. 'De attitude op de werkvloer laat nog te vaak te wensen over. In feite zou ik zelfs zover durven gaan, dat bedrijven die het'niet zo nauw nemen met veiligheid, gestraft moeten worden. Een werkgever moet zijn werknemer zoveel mogelijk beschermen voor een arbeidsongeval. Daarnaast kost een ongeval veel geld. Wist u dat de gemiddelde kost van een ongeval 10.000 à 20.000 euro bedraagt? Enerzijds zijn er de verzekerde kosten die onrechtstreeks ten laste van de onderneming zijn, anderzijds de niet-verzekerde kosten die rechtstreeks ten laste van de onderneming zijn. Denk maar aan de tijd die u investeert aan onderzoek van het ongeval, het zoeken van vervanging voor de arbeidsongeschikte werknemer, de nodige herstellingen of beschadigde producten,' Het is dus grote kost voor de betrokkene, de werkgever en de maatschappij. Misschien komt het door mijn achtergrond dat ik zo sterk inzet op veiligheid. Vroeger was ik een wielrenner met een sterke winnaarsmentaliteit. Dat doorzettingsvermogen zit nu nog altijd in mij en ik wil nog altijd winnen.' Op de vraag wanneer hij ook effectief gewonnen is, antwoordt Stefaan dat alle preventie- en veiligheidsadviseurs winnen als er geen arbeidsongevallen meer gebeuren. En ondertussen blijft hij mensen trainen en opleiden om die overwinning binnen te halen.
